A antiga cidade de Pérgamo (en grego antigo: τὸ Πέργαμον, to Pergamon, ou ἡ Πέργαμος, hē Pergamos) estaba situada no noroeste de Asia Menor (actual Turquía), a 30 km da costa do mar Exeo e fronte á illa de Lesbos, na rexión chamada Misia. As súas ruínas rodean a actual cidade de Bergama, construída sobre o que foi a parte baixa de Pérgamo. Existiu desde o século -V, mais só no período helenístico foi importante por tornarse sede da dinastía atálida. Posuía unha biblioteca de prestixio que perdía en importancia só coa Biblioteca de Alexandría. En Pérgamo xurdíu o pergamiño.
No 2014, a Unesco elixiu a Pérgamo como Patrimonio da Humanidade.
A lenda di que a cidade de Pérgamo foi fundada por Pérgamos, fillo de Neoptólemo e Andrómaca, todos eles personaxes da Guerra de Troia. No ano -560, a cidade pertencía a Creso, rei de Lidia, e tempo despois pasou a depender de Ciro II de Persia. Algunhas fontes aseguran que cando Alexandre o Grande venceu a Darío III, rei dos persas, e dominou toda a Asia Menor, puxo como gobernadora de Pérgamo a Barsine que era a viúva dun comandante persa de Rodas.
A orixe da gran cidade que chegou a ser, está nunha cidadela situada na parte máis alta, onde o xeneral Lisímaco de Tracia gardou os seus tesouros. Crese que acaudalou unha grande riqueza, ata 9.000 talentos que xunto con outras xoais deixou naquel lugar ó coidado do gobernador da zona, chamado Filetero (outros autores chámano Filetaro ou Filetairo).
Filetero era macedonio, fillo de Átalo e Boa. Servira ás ordes do xeneral de Alexandre o Grande, Antígono I Monóftalmos e máis tarde Lisímaco de Tracia nomeouno comandante para a zona de Pérgamo e fíxolle responsable do erario que se gardaba na acrópole. O seu mandato como gobernador durou dende o -283 até o -263, primeiro baixo as ordes de Lisímaco, despois ás de Seleuco I de Babilonia e Siria e por último como dirixente independente. Filetero non foi nomeado nunca rei pero foi o comezo dunha dinastía que rematou no ano -129 co rei Eumenes III.
No ano -281, tivo lugar o enfrontamento entre Lisímaco e Seleuco I Nikátor, no que perdeu a vida Lisímaco. Un pouco máis tarde, xa no -280, Seleuco morreu asasinado e sucedeuno o seu fillo Antíoco I Sóter. Este cambio de rei foi aproveitado por Filetero para declarar independente todo o territorio de Pérgamo, co cal foi doado pois tivera moito tino de facerse co tesouro que custodiaba por encargo de Lisímaco. Deste xeito, Pérgamo e as localidades que dependían dela, deixou de formar parte do reino dos seléucidas. Pérgamo era unha cidade cosmopolita, un punto de encontro cultural do Imperio Romano, centro pagán de deidades antigas.
